Maatschappelijke organisaties roepen op tot oplossingen voor de opvang “crisis”

Reeds twee jaar lang verzaakt de Belgische staat aan haar juridische verplichtingen op het vlak van asiel- en opvangrecht. Ze plaatst zichzelf buiten de wet door momenteel 2.100 personen die internationale bescherming zoeken, doelbewust aan hun lot over te laten (op straat, in noodopvangplaatsen, bij kennissen, in door burgers aangeboden logeerplekken). 

De gebeurtenissen van de voorbije weken -de beslissing van de Staatssecretaris, geruggesteund door de regering, om geïsoleerde mannelijke asielzoekers uit te sluiten voor opvang, ‘opkuis’acties in Brussel-Zuid, het verbod op tentenkampen in meerder gemeentes, de dreiging van uithuiszetting uit kraakpanden- getuigend van een verslechtering van de situatie en een steeds ingrijpendere impact van deze ‘crisis’ op de Belgische samenleving.

Terwijl asielzoekers steeds weer worden verjaagd en humanitaire hulporganisaties die psychologische bijstand leveren, vaststellen dat een record aantal aanvragers van internationale bescherming in grote psychische nood verkeren, worden alle alarmsignalen genegeerd. De bijstand vanuit de overheid is ontoereikend en vaak zelfs onbestaande.

Nochtans liggen er oplossingen klaar die door het middenveld naar voren worden geschoven. Laten we eerlijk zijn: het gaat hier dus niet over een opvangcrisis, maar over een opvangsweigering die als doel heeft om te ontmoedigen en chaos te creëren rond het migratievraagstuk.

Vandaag komen burgerverenigingen en collectieven opnieuw samen om de aangehouden politieke onwil van de regering aan de kaak te stellen.

Deze politiek van minachting en exclusie treft de meest kwetsbare personen: asielzoekers, onbegeleide minderjarigen, sans papiers, huislozen, mensen in grote leefonzekerheid, in een groeiende context van armoede.

Daarom vormen wij een front met alle actoren uit de sector die armoede en dakloosheid bestrijdt.

De tijd voor verzoeken is voorbij, nu is het uur aangebroken om deze misdaad voor te leggen aan de kiezer.

Duizenden asielzoekers op straat

Alle personen die in België asiel eisen moet juridisch geregistreerd en een opvangplaats aangeboden worden: de staat moet voor hen een dak, eten en materiële, medische en socio-juridische voorzieningen aanbieden. Desondanks respecteert de federale regering deze verplichtingen en de Belgische wetgeving al twee jaar niet meer, en laat ze duizenden asielzoekers volledig aan hun lot over. De Belgische staat werd op de dag van vandaag al duizenden keren veroordeeld door Belgische en Europese rechtbanken omwille van het niet naleven van het asielrecht of de rechtsstaat. Boetes en inbeslagnames laten deze regering echter onberoerd, het beleid wordt niet gecorrigeerd. 

In de tussentijd…

Waar vinden asielzoekers hun toevlucht als ze nergens worden opgevangen?

Volgens de regering kunnen zij terecht in noodopvangplaatsen, maar deze zijn zelf ook al overbelast. Zo blijven enkel openbare plaatsen over om rust te vinden, zoals parken, stations en geïsoleerde plekken in de stad. Maar ook dat laat deze regering niet toe. Sinds enkele weken jaagt ze op iedereen die zich in of rond treinstations heeft geïnstalleerd, met patrouilles bestaand uit politieagenten, veiligheidsagenten en federale agenten van de Dienst Vreemdelingenzaken. 

Collectieven en organisaties mobiliseerden zich zo goed als mogelijk om asielzoekers toch een minimum aan waardigheid te bieden, in geïmproviseerde kampen langs het kanaal, leegstaande gebouwen (Allée du Kaai, het toekomstige federale crisiscentrum, in de Wetstraat naast het hoofdkwartier van de partij van de Staatssecretaris voor asiel en migratie). Het maakt allemaal weinig verschil. Op 21 augustus ontving de Belgische staat het bevel om de organisatie van deze laatste bezetting op zich te nemen, maar de regering besloot opnieuw om een bevel van de vrederechter naast zich neer te leggen.

Op 29 augustus kondigde Nicole de Moor aan de opvang voor geïsoleerde mannelijke asielzoekers stop te zetten. Ze werd daarbij spoedig ondersteund door de premier en vervolgens door de voltallige regering. de suspendre l’accueil des hommes isolés demandeurs d’asile. Op 13 september, ten gevolge van een zoveelste juridisch beroep ingediend door hulp- en mensenrechtenorganisaties, werd deze beslissing opgeschort door de Raad van State, de hoogste administratieve rechtbank.

De politiek lijn is duidelijk: de regering respecteert haar internationale verplichtingen en eigen wetten al maanden niet en formaliseert zelfs een illegaal beleid dat al duizenden keren door de rechterlijke macht is veroordeeld. De regering geeft dit ook toe en brengt daarmee de rechtsstaat in België in ernstig gevaar. Het gevolg van dit beleid is dat er elke maand honderden mensen .

Er is geen ‘opvangcrisis’. Het huidige aantal asielzoekers overstijgt niet dat van 2015 ten gevolge van de oorlog in Syrië. Er is, daarentegen, een morele en constitutionele crisis die wordt georchestreerd door een regering die openlijk in onwettigheid opereert. Een regering die systematisch, bewust en op ernstige wijze de rechtsstaat ondermijnt. 

Er zijn oplossingen

Twee jaar lang hebben organisaties die actief zijn op het terrein, concrete oplossingen in verschillende vormen voorgesteld, waaronder een routekaart die in september 2022 mede werd ondertekend door een vijftigtal verenigingen uit het hele land. Bovendien zijn er al mechanismen opgenomen in de wet om de druk op Fedasil en het gewest Brussel te verlichten, zoals het gemeentelijk spreidingsplan. De regering moet enkel beslissen om het te activeren, wat ze echter al twee jaar categorisch weigert.

Alle strategieën werden al ingezet om mogelijke oplossingen beschikbaar te maken voor de overheid. De staatssecretaris blokkeert al deze oplossingen en steuninitiatieven vanuit het middenveld. Het is dringend tijd om deze oplossingen te activeren. 

Ondertekenaars
[Onderteken de gemeenschappelijke positie met je organisatie of vereniging]
CIRÉ – Coordination et Initiatives pour Réfugiés et Étrangers

Progress Lawyers Network

BELREFUGEES, Plateforme citoyenne de soutien aux réfugié.e.s

Réseau Ades

L’Ilot

CRIBW – Centre Régional d’Intégration du Brabant Wallon

CRILUX asbl

Plateforme pour l’Interculturalité à Tournai 

CRIC – Centre Régional d’Intégration de Charleroi

MOC – Mouvement ouvrier chrétien

CNCD-11.11.11 – Centre National de Coopération au Développement 

UPJB – Union des Progressistes Juifs de Belgique

Tchaï – Temps d’accroche pour adolescents en exil

CAI – Centre d’action interculturelle de la province de Namur

FJDN – Fondation Joseph Denamur

Centre Avec asbl

Ligue des droits humains

SESO – Service Social des Solidarités asbl

SETM – Solidarité Étudiants du Monde asbl

BAPN – Réseau belge de lutte contre la pauvreté

Solidaris 

Mouvement Présence et Action Culturelles

Greenpeace

Médecins du Monde – Dokters van de wereld

BPA – Brussels Platform Armoede

Emmanuel Plasschaert, bâtonnier de l’Ordre français des avocats du barreau de Bruxelles

Samusocial  

Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté